Artykuł aktualizowany: 2019-01-03
Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Poczajowie
Okres budowy: 1771-1785
Fundator: Mikołaj Bazyli Potocki, wojewodzic bełski, starosta kaniowski
Informacja o obiekcie
(opracowanie: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA)
Początki prawosławnego monasteru w pieczarach wzgórza poczajowskiego sięgają w. XIV. W r. 1597 Anna z Kozielskich Hojska, sędzina łucka ofiarowała do tamtejszej cerkwi, ikonę Matki Boskiej, którą z czasem zaczęto nazywać Poczajowską i otaczano coraz większym kultem podobnie jak ślady cudownie utrwalonej stopy Matki Boskiej na kamieniu przechowywanym w monasterze.W r. 1720 klasztor został przejęty przez greckokatolickich bazylianów. Budowę nowej cerkwi rozpoczęto w r. 1771, dzięki ogromnym sumom przekazanym bazylianom przez Mikołaja Bazylego Potockiego, wojewodzica bełskiego, starostę kaniowskiego. Potocki od r. 1758 uważał się za gorliwego grekokatolika, a w r. 1772 zamieszkał we dworku na dziedzińcu monasteru bazyliańskiego. Budowę nowej cerkwi powierzono pochodzącemu ze śląska architektowi Gottfrydowi Hoffmanowi, a przy pracach budowlanych brali udział lwowscy architekci Piotr Polejowski i Franciszek Ksawery Kulczycki. Prace ukończono w r. 1785. Nowa cerkiew uzyskała monumentalną dwuwieżową sylwetę, która przypomina barokowe klasztory Austrii i południowych Niemiec, podkreślając związki grekokatolików z kulturą zachodu. Po III rozbiorze Rzeczpospolitej Poczajów znalazł się na terytorium Cesarstwa Rosji, po r. 1831 usunięto propolskich bazylianów, w ławrze osiedlając prawosławnych mnichów. Od r. 1990 ławra funkcjonuje w jurysdykcji Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.
Poniżej wybrane fotografie ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego:
Film zrealizowany w ramach projektu "Polska i Ukraina. Śladami historycznego dziedzictwa" współfinansowanego ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w ramach konkursu "Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej - 2018".
W ramach projektu powstało ponad 100 krótkich produkcji filmowych poświęconych wybranym obiektom dziedzictwa architektonicznego, które znajdują się na terenie Ukrainy i powstały w okresie dawnej Rzeczypospolitej. Na liście ponad setki miejsc, które zostały sfilmowane znalazły się twierdze, pałace, kościoły i in. W pracę przy tworzeniu filmów zaangażowano polsko-ukraiński zespół, w skład którego weszli historycy, publicyści, dziennikarze, organizacje pozarządowe oraz młodzież.
Realizatorzy projektu:
Stowarzyszenie Integracja Europa-Wschód
Wsparcie projektu:
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Patronat medialny:
portal historyczny historykon.pl
Project co-financed by the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland as part of the "Cooperation in the field of public diplomacy 2018"
